Nić dentystyczna - po co jej używać i jak robić to poprawnie?

Dokładne szczotkowanie zębów dwa razy dziennie to niewątpliwie podstawa codziennej higieny jamy ustnej. Jednak niewiele osób wie, że szczoteczka do zębów usuwa tylko około 50% obecnej na zębach płytki bakteryjnej. Badania pokazują, że mimo znacznego wzrostu świadomości zdrowotnej pacjentów oraz różnorodności dostępnych na rynku szczoteczek do zębów, nie jesteśmy w stanie utrzymać właściwej i kompletnej higieny jamy ustnej - zwłaszcza, jeśli chodzi o przestrzenie między zębami (tzw. przestrzenie międzyzębowe lub inaczej przestrzenie interproksymalne). W tym celu powinniśmy wprowadzić do codziennej higieny dodatkowe pomoce takie jak nić dentystyczna. 

Dlaczego warto używać nici dentystycznej?

Badania kliniczne potwierdzają, że stosowanie nici dentystycznej przyczynia się do utrzymania zdrowia i profilaktyki chorób dziąseł i przyzębia poprzez eliminację płytki bakteryjnej oraz zmniejszenia krwawienia z obszaru między zębami. Tylko za pomocą nici dentystycznej możemy usunąć płytkę bakteryjną znajdującą się na powierzchniach stycznych zębów, a także wokół implantów czy uzupełnień protetycznych takich jak korony czy mosty, gdyż do tych przestrzeni nie dociera zwykła szczoteczka do zębów.

Jak wybrać nić dentystyczną?

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów nici dentystycznych, które dostosowane są do indywidualnych potrzeb pacjentów. Czasami sprawia to, że wybór odpowiedniego produktu może wydawać się trudny, jednak warto wiedzieć, na co zwracać uwagę.

Wybór odpowiedniej nici dentystycznej zależy od indywidualnych potrzeb, a także od budowy oraz ustawienia zębów w łuku zębowym. Dobór nici dentystycznej może przeprowadzić lekarz dentysta lub higienista podczas wizyty w gabinecie stomatologicznym. Ponadto, wiele gabinetów oferuje indywidualne instruktaże higieny jamy ustnej, podczas których zaprezentowana zostanie prawidłowa i skuteczna technika stosowania nici dentystycznej.

Rodzaje nici dentystycznych

Na rynku dostępne są dwa rodzaje nici dentystycznych - woskowane oraz niewoskowane - a także taśmy dentystyczne.

• Nici woskowane: Dzięki woskowej powłoce są bardziej odporne na strzępienie i rozerwanie, przez co są prostsze w użyciu. Są one jednak zwykle grubsze niż nici niewoskowane i mogą być trudniejsze do wprowadzenia w bardzo wąskie przestrzenie międzyzębowe.

• Nici niewoskowane: Są zwykle cieńsze niż nici woskowane i docierają nawet do bardzo wąskich przestrzeni między stłoczonymi zębami. Cienka nić dentystyczna wymaga jednak bardziej precyzyjnego manewrowania, by skutecznie usunąć zalegającą na zębach płytkę bakteryjną. Ponadto, nici te mogą się łatwiej strzępić i rozrywać niż nici woskowane.

• Taśmy dentystyczne: Są płaskie i szersze niż nici dentystyczne. Dedykowane są do przestrzeni, w których odstęp między zębami jest większy, dzięki czemu umożliwiają precyzyjne oczyszczenie powierzchni stycznych zębów. 

Dostępne są także nici nasączone fluorem, miętą lub chlorheksydyną. Stosowanie nici fluorkowanej jest zalecane dla osób ze skłonnością do próchnicy na przestrzeniach stycznych. Nici o zapachu mięty zapewniają odświeżający efekt i pomagają w walce z nieprzyjemnym zapachem z jamy ustnej. Natomiast nici nasączone chlorheksydyną wykazują dodatkowe działanie antybakteryjne i dedykowane są osobom ze szczególnie wrażliwymi dziąsłami.

Jak używać nici dentystycznej?

Europejska Federacja Periodontologiczna zaleca oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych przy pomocy nici dentystycznej minimum raz dziennie, przed umyciem zębów przy pomocy szczoteczki i pasty do zębów. Użycie w pierwszej kolejności nici pomaga usunąć bakterie i resztki zalegające między zębami, by następnie podczas szczotkowania i płukania jamy ustnej dokładnie usunąć ich pozostałości. Co więcej, użycie nici przed myciem zębów pozwala na zwiększenie absorbcji fluoru znajdującego się w paście.

Jednorazowo do nitkowania zębów należy przygotować ok. 45-60 cm nici dentystycznej, a następnie nawinąć ją na palce środkowe lub wskazujące, tak aby po uchwyceniu nici między palcami znalazł się fragment ok. 4 cm nici dentystycznej, którą wprowadza się między zęby.

Nić dentystyczną ustawia się prostopadle do łuku zębowego i wsuwa między dwa zęby, przesuwając nić ściśle po powierzchni stycznej jednego zęba, a następnie drugiego zęba w tej samej przestrzeni międzyzębowej. Każda przestrzeń międzyzębowa powinna być oczyszczana czystym fragmentem nici dentystycznej, aby nie przenosić flory bakteryjnej z jednej przestrzeni stycznej do drugiej.

Nić dentystyczna na trzymadełku

Dostępne są również specjalne trzymadełka do nici dentystycznej, które ułatwiają dotarcie do przestrzeni szczególnie trudnych, np. między zębami trzonowymi. Należy jednak pamiętać o tym, aby zamocować każdorazowo czysty fragment nici na trzymadełku przed wprowadzeniem nici do kolejnej przestrzeni międzyzębowej.

Krwawienie dziąseł podczas nitkowania - co się za tym kryje?

Zdarza się, że podczas nitkowania (lub też szczotkowania) zębów zauważamy krwawienie dziąseł. Często jest to objaw toczącego się stanu zapalnego dziąseł, czyli choroby dziąseł związanej z płytką bakteryjną. Codzienne dokładne usuwanie płytki bakteryjnej przy pomocy odpowiednio dobranej szczoteczki do zębów o miękkim włosiu oraz przyrządów do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych (nici dentystycznych czy szczoteczek międzyzębowych) sprzyja zahamowaniu zapalenia dziąseł oraz wyeliminowaniu nieprzyjemnego objawu, jakim jest krwawienie dziąseł.

Odpowiednie szczotkowanie oraz nitkowanie jest także niezwykle istotne u pacjentów ze zdrowymi dziąsłami i zdrowym przyzębiem, gdyż stanowi to najważniejszą strategię zapobiegania chorobom dziąseł i przyzębia, a więc utrzymania jamy ustnej w stanie zdrowia.

W przypadku obecności dużych ilości złogów nazębnych (kamienia i osadów nazębnych) wskazana jest profesjonalna higienizacja wykonywana w gabinecie stomatologicznym przez lekarza dentystę lub higienistę stomatologicznego.

Krwawienie dziąseł podczas nitkowania może być także spowodowane zbyt agresywnym wprowadzaniem nici dentystycznej między zęby i powodowaniem urazu brodawki dziąsłowej w danej przestrzeni. Warto rozważyć skorzystanie z porad profesjonalisty stomatologicznego i ewentualną zmianę techniki nitkowania zębów.

Bibliografia:

• Renata Górska, Tomasz Konopka, Periodontologia współczesna, Med Tour Press International, 2013
• European Federation of Periodontology: https://www.efp.org/for-patients/gum-diseases/gum-disease-prevention
• Anita Walczak, Sztuka mycia zębów. Praktyczny poradnik stomatologiczny dla pacjentów, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019