Afty w jamie ustnej - jakie są przyczyny powstania i jak się ich pozbyć?

Kobieta przy biurku wpatrzona w telefon

Przeczytanie tego artykułu zajmie Ci 2,5 minuty

Ostatnia aktualizacja: 30 Aug 2023

Artykuł napisany i zweryfikowany przez: lek. dent. Bogumiła Szeląg

Niektóre zmiany w jamie ustnej mogą być uciążliwe i wyjątkowo bolesne. W skrajnych przypadkach uniemożliwiają spożywanie posiłków. Należy podkreślić, że podrażnienia w obszarze jamy ustnej sprawiają kłopoty i tymczasowo obniżają komfort życia, ale zazwyczaj są stosunkowo niegroźne. Wyjątkowo rzadko są objawami poważniejszych chorób, takich jak nowotwór czy choroby ogólnoustrojowe. Warto jednak przyjrzeć się, jakie są przyczyny powstawania aft w jamie ustnej oraz jakie są metody ich leczenia.

Afty w jamie ustnej: czym są i co je wywołuje?

Afty to najczęściej spotykane bolesne zmiany w jamie ustnej. Są to bolesne plamy o kolorze powłoki od żółtawej po białą, otoczone czerwoną obwódką. Następnie zmieniają się w owalne nadżerki. Występują częściej u kobiet niż mężczyzn. Ich etiologia często jest nieznana. Istnieją jednak czynniki ryzyka, które mogą przyczyniać się do powstawania nadżerek na błonie śluzowej jamy ustnej. Różne publikacje naukowe określają, że w ponad 45% przypadków afty występują rodzinnie, co sugeruje predyspozycje genetyczne. Dodatkowym czynnikiem jest występowanie zaburzeń odpowiedzi immunologicznej. Innymi przyczynami stymulującymi rozwój stanu zapalnego mogą być:

  • stres,
  • przemęczenie i niewystarczająca ilość snu,
  • nietolerancje pokarmowe,
  • choroby bakteryjne lub wirusowe,
  • alergie,
  • niedobory kwasu foliowego, witaminy B12, żelaza.

Kto jest narażony na afty w jamie ustnej?

Naturalną ochronę dla błony śluzowej stanowi ślina. Skutkiem ubocznym niektórych przyjmowanych leków jest właśnie upośledzenie jej wydzielania, co prowadzi do suchości jamy ustnej i powstawania aft i nadżerek w jamie ustnej. Z tego też powodu pacjenci, którzy zmagają się z wyżej wymienionymi dolegliwościami oraz zażywają leki przeciwdepresyjne, przeciwhistaminowe lub obniżające ciśnienie krwi są w większym stopniu narażeni na afty. Szczególnie narażone na owrzodzenia w jamie ustnej są również osoby zażywające metotreksat, który wpływa na spowolnienie procesów regeneracyjnych nabłonka.

Jak pozbyć się afty?

Co zrobić, gdy w jamie ustnej pojawią się bolesne zmiany? Nieprzyjemne uczucia pieczenia i bólu zwykle znikają samoistnie w ciągu 2 tygodni. Poniżej przedstawiamy 5 sposobów na afty:

1. Zadbaj o odpowiednią dietę

Warto ograniczyć czynniki wywołujące podrażnienia błony śluzowej jamy ustnej. Oznacza to wyeliminowanie gorących, kwaśnych, słonych potraw i ostrych przypraw. Nie jest zalecane spożywanie gazowanych napojów.

2. Zadbaj o dobrą higienę jamy ustnej

Mimo występujących znacznych dolegliwości bólowych, należy zadbać o dobrą higienę jamy ustnej, aby zapobiec bakteryjnemu nadkażeniu ran. Do szczotkowania zębów poleca się używanie szczoteczki o miękkim i delikatnym włosiu, np. meridol® Ochrona Dziąseł lub meridol® Complete Care.

3. Sprawdź skład swojej pasty do zębów

Pacjenci podatni na nawracające zapalenia błony śluzowej jamy ustnej powinni zweryfikować skład swojej pasty pod kątem obecności laurylosiarczanu sodu. Jest to środek pieniący, który może wywoływać podrażnienie. 

4. Używaj nici dentystycznej i skrobaczki do języka

Niezbędne jest również regularne używanie nici dentystycznej do przestrzeni międzyzębowych i skrobaczki do języka. 

5. Stosuj płyn do płukania jamy ustnej

Stosowanie płynu przeciwbakteryjnego do płukania jamy ustnej jest opcjonalne. Należy wybierać płukanki bez zawartości alkoholu. Płukanie ust wodą po każdym posiłku również może przynieść chwilową ulgę.

 

Domowe sposoby na afty w jamie ustnej

Zazwyczaj zaleca się stosowanie gotowych preparatów miejscowych o działaniu osłaniającym, przeciwbólowym i regenerującym. Istnieje kilka naturalnych środków, które można zastosować w domu. Łagodzą ból związany z zapaleniem i wspomagają regenerację błony śluzowej. Wśród nich wyróżniamy płukankę zawierającą siemię lniane, rumianek i malwę.

Afty w jamie ustnej: kiedy iść do dentysty?

Jeśli dolegliwości nie znikają samoistnie po 2-3 tygodniach lub nawracają, należy udać się na konsultację do lekarza dentysty. W przypadku podejrzenia innych chorób stomatolog może skierować pacjenta do lekarzy innych specjalności, takich jak laryngolog, gastroenterolog, reumatolog lub dermatolog.

Bibliografia:

  • Renata Górska, Diagnostyka i leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej, Med Tour Press, 2011
  • Tarakji B, Gazal G, Al-Maweri SA, Azzeghaiby SN, Alaizari N. Guideline for the diagnosis and treatment of recurrent aphthous stomatitis for dental practitioners. J Int Oral Health. 2015 May;7(5):74-80. PMID: 26028911; PMCID: PMC4441245.

Rekomendowane produkty

lub

Próbujesz znaleźć produkt odpowiedni dla twoich dziąseł?

Weź udział w naszym teście zdrowych dziąseł, aby odkryć rekomendowane produkty dostosowane do twoich potrzeb.

Przeprowadź test

Wszystko o zdrowiu dziąseł