Biały nalot na języku – jak powstaje i jak mu zapobiegać?

Problem białego i nieestetycznego wyglądu języka dotyka wielu pacjentów. Najczęściej taki nalot jest niegroźny, a główny powód powstawania jest związany z higieną jamy ustnej. Niestety niezależnie od przyczyny białego nalotu zwykle towarzyszy mu nieprzyjemny oddech, który staje się problematyczny. W takich przypadkach biały nalot na języku staje się szczególnie uciążliwym utrapieniem, którego skutecznie i na stałe chcemy się pozbyć. Ale jak to zrobić i jak zapobiec pojawianiu się nalotu na języku na przyszłość?

Czym jest biały nalot na języku?

Jest to warstwa pokrywająca powierzchnię języka, która składa się z bakterii, martwych komórek nabłonka i resztek pokarmowych. Nalot jest nie tylko nieestetyczny, ale jego bakteryjny skład może przyczynić się do rozwoju chorób przyzębia i halitozy, czyli nieświeżego oddechu. Grzbietowa powierzchnia języka z licznymi brodawkami i bruzdami stanowi szczególne miejsce gromadzenia się bakterii i w konsekwencji powodowania białego nalotu. Należy jednak mieć na uwadze, że taki wygląd języka może być też objawem konkretnej jednostki chorobowej.

Co jest przyczyną jego powstania?

Przy regularnej i dokładnej higienie jamy ustnej, czyli szczotkowaniu zębów i ich nitkowaniu oraz codziennym używaniu skrobaczki lub szczoteczki do języka, język powinien mieć bladoróżowy kolor. Może być na nim widoczna bardzo cienka, biaława warstwa. Jest ona łatwa do usunięcia szczoteczką do zębów lub skrobaczką do języka.

Do najczęstszych przyczyn powstawania białego nalotu należy:

• niewystarczająca higiena jamy ustnej,
• miękka, papkowata dieta,
• palenie papierosów,
• picie alkoholu,
• użytkowanie uzupełnień protetycznych,
• antybiotykoterapia,
• odwodnienie,
• oddychanie przez usta,
• suchość jamy ustnej.

Biały nalot może towarzyszyć również chorobom infekcyjnym o etiologii wirusowej lub bakteryjnej. Stany chorobowe, którym towarzyszy gorączka, a co za tym idzie odwodnienie, również mogą przyczynić się do przejściowego powstania grubszej warstwy białego nalotu.

Białe plamy na języku mogą być też związane z leukoplakią. Najczęściej występuje ona u osób, których błona śluzowa jest narażona na przewlekłe drażnienie. Przyczynami powstania leukoplakii może być palenie lub żucie tytoniu, picie alkoholu i tarcie mechaniczne. Większość przypadków ma charakter niezłośliwy, ale część tych zmian ulega transformacji nowotworowej.

Jama ustna jest początkiem przewodu pokarmowego. Choroby takie jak zapalenie błony śluzowej żołądka czy refluks żołądkowo-przełykowy mogą manifestować się już w początkowym odcinku przewodu pokarmowego. Przy niedokrwistości spowodowanej niedoborem żelaza język staje się blady.

Antybiotykoterapia zaburza naturalną równowagę mikrobiologiczną i może przyczyniać się do rozwoju grzybicy, która najczęściej objawia się białym nalotem, zaczerwienieniem lub pieczeniem języka. U pacjenta, u którego występuje suchość jamy ustnej związana z przyjmowanymi lekami lub narkotykami również można obserwować obfite białe złogi na języku.

Zapobieganie powstawaniu białego nalotu na języku

Aby zapobiec powstawaniu białego nalotu na języku, należy zwrócić uwagę na regularną higienę jamy ustnej, ze szczególnym uwzględnieniem mechanicznego oczyszczania języka. Specjalnie wyprofilowana skrobaczka w znaczący sposób ułatwi tę czynność i skutecznie usunie osady bakteryjne.

Płaski kształt części pracującej skrobaczki zapobiega wystąpieniu naturalnego odruchu wymiotnego. By poprawnie oczyścić język taką skrobaczką, należy wysunąć daleko język, umieścić czyścik stroną z bruzdami u podstawy języka i delikatnie przesuwać go w kierunku jego czubka.

Przy odrobinie praktyki użytkowanie skrobaczki staje się częścią codziennej higieny. Problem nieświeżego oddech, którego przyczyną są lotne związki siarki produkowane przez bakterie będące częścią białego nalotu zostanie rozwiązany. Higiena języka uzupełniona o płukanie jamy ustnej płukanką zapewnia przyjemne uczucie świeżości w ustach, zapewnia przyjemne uczucie świeżości w ustach. Dodatkowo poprawia się odczuwanie smaków, ponieważ kubki smakowe zostają odsłonięte i lepiej pełnią swoją rolę.

Dieta obfitująca w twarde warzywa i owoce dodatkowo wspomaga mechaniczne usuwanie nalotu. Rezygnacja z używek, takich jak papierosy czy alkohol, wpływa pozytywnie nie tylko na wygląd języka, ale także na ogólne zdrowie jamy ustnej.

Prawidłowa higiena dotyczy zarówno jamy ustnej, jak i uzupełnień protetycznych - powinny być one regularnie czyszczone. Białe zmiany, które nie dają się usunąć z błony śluzowej przez pocieranie powinny zostać zbadane przez lekarza dentystę i poddane diagnostyce. Często pobranie wycinka z błony śluzowej umożliwia poznanie charakteru zmiany i warunkuje dalsze leczenie.

Bibliografia:

• Renata Górska, Diagnostyka i leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej, Med Tour Press, 2011