Czyszczenie języka - czym i jak czyścić język?

Prawidłowa higiena jest niezbędna dla utrzymania zdrowia jamy ustnej. Ma ona również znaczący wpływ na ogólny stan zdrowia. Efektywne oczyszczanie zębów i redukcja ilości bakterii w jamie ustnej zapobiega ryzyku rozwoju chorób przyzębia. Należy jednak mieć na uwadze, że bakterie nie znajdują się jedynie na powierzchni zębów, dlatego czyszczenie języka jest tak ważne. Pojawia się wtedy pytanie - czym czyścić język i jak często należy to robić?

Dlaczego czyszczenie języka jest takie ważne?

Grzbietowa powierzchnia języka z licznymi brodawkami i bruzdami stanowi szczególne miejsce gromadzenia się bakterii. Dodatkowo znajdują się na nim martwe komórki błony śluzowej jamy ustnej i resztki pokarmowe. Większość tych mikroorganizmów może przyczynić się do rozwoju chorób przyzębia i halitozy, czyli nieświeżego oddechu. Analiza bakteriologiczna wykazuje, że z grzbietu języka, kieszonek dziąsłowych i krypt migdałków można zidentyfikować bakterie wytwarzające lotne związki siarki, które są odpowiedzialne za powstawanie brzydkiego zapachu.

Z tego powodu mechaniczne czyszczenie języka jest ważnym elementem higieny jamy ustnej. Usuwanie bakterii z powierzchni języka redukuje ilość powstających lotnych związków siarki, co sprzyja poprawie jakości oddechu i zapobiega wystąpieniu chorób przyzębia.

Zalecane jest do tego stosowanie dedykowanych przyborów higienicznych, które zapewniają optymalne oczyszczenie języka. Za pomocą specjalnych skrobaczek do języka można w łatwy sposób zredukować patogenne bakterie i usunąć nalot, który przybiera różne kolory, takie jak biały, żółty czy brązowy.

Przy regularnej i prawidłowej higienie język będzie mieć zdrowy, jasnoróżowy wygląd, a oddech będzie świeży. Korzystnym efektem usuwania bakterii, martwych komórek i resztek pokarmowych jest poprawa odczuwania smaku, kiedy kubki smakowe mogą efektywniej spełniać swoje zadanie.

Jak czyścić język?

Język można oczyszczać zwykłą szczoteczką do zębów. Jednak jej kształt nie zawsze odpowiada każdemu - szczoteczka bywa zbyt długa, przez co może wywoływać u niektórych osób odruch wymiotny. Dobrym pomysłem jest czyszczenie języka specjalnie do tego stworzonymi silikonowymi wypustkami na odwrocie główki szczoteczki do zębów.

Do czyszczenia powierzchni języka sprawdza się jednak najlepiej specjalnie wyprofilowana skrobaczka. Aby poprawnie oczyścić nią język należy wysunąć język i umieścić część pracującą skrobaczki tak daleko na języku, jak jest to komfortowe. Trzymając ją płasko na języku, należy delikatnie pociągnąć ją w kierunku czubka języka. Następnie dobrze jest opłukać ją wodą i powtórzyć czynność kilka razy.

Czyszczenie powinno być dokładne, ale delikatne. Nie powinny pojawić się żadne zranienia czy krwawienie. Rekomenduje się oczyszczanie języka za pomocą skrobaczki raz dziennie, najlepiej rano. Zbyt częste wykonywanie tej czynności może podrażnić błonę śluzową języka. 

Ciekawostka - czyszczenie języka nie jest niczym nowym! Szczotkowanie języka było praktykowane od wieków w Azji, Indiach i Ameryce Południowej. Wśród zachodnich cywilizacji była to jednak nieznana praktyka. Skrobaczki do języka używane przez inne kultury były wykonywane z kawałków drewna, różnych metali czy kości słoniowej.

Inne metody oczyszczania powierzchni języka

Do innych metod oczyszczania powierzchni języka można zaliczyć również spożywanie konkretnych produktów spożywczych. Twarde pokarmy mechanicznie usuwają nalot z języka, a żucie surowych owoców i warzyw lub skórki od chleba powoduje starcie nalotu. Innym domowym sposobem na czyszczenie języka z białego nalotu jest użycie metalowej łyżki stołowej. Tę metodę należy stosować z dużą ostrożnością, ponieważ zbyt mocny nacisk krawędzi łyżki może zranić błonę śluzową!

Czy zawsze nalot na języku powinien być powodem do niepokoju?

Gromadząca się płytka nazębna i resztki pokarmowe są czynnikiem rozwoju chorób jamy ustnej. Jeśli to one są przyczyną pojawienia się białego nalotu na języku, to ich mechaniczne usunięcie rozwiąże problem.

Jednakże biały nalot na języku może być też symptomem niektórych chorób. Wygląd języka może świadczyć o ogólnej kondycji organizmu. Nalot, który utrzymuje się mimo dobrej higieny lub widoczne objawy takie jak pieczenie języka, zaczerwienienie, owrzodzenie czy ból są alarmujące. W takiej sytuacji należy zgłosić się do lekarza dentysty na wizytę celem konsultacji, diagnostyki i leczenia.

Bibliografia:

• Renata Górska, Tomasz Konopka, Periodontologia współczesna, Med Tour Press International, 2013
• Krespi YP, Shrime MG, Kacker A. The relationship between oral malodor and volatile sulfur compound-producing bacteria. Otolaryngol Head Neck Surg. 2006 Nov;135(5):671-6. doi: 10.1016/j.otohns.2005.09.036. PMID: 17071291
• Pedrazzi V, Sato S, de Mattos Mda G, Lara EH, Panzeri H. Tongue-cleaning methods: a comparative clinical trial employing a toothbrush and a tongue scraper. J Periodontol. 2004 Jul;75(7):1009-12. doi: 10.1902/jop.2004.75.7.1009. PMID: 15341360.